14 Kwietnia 2016

Kalendarium Domu

1767 Przy północnej pierzei rynku, w miejscu współczesnego domu przy Placu Czarnieckiego 10 zostaje wzniesiona drewniana austeria, zgodnie z planem „rewolucji” urbanistycznej miasta podjętej przez hetmana wielkiego koronnego Jana Klemensa Branickiego ( 1….- 1771). Hetman wraz z dworem zamieszkuje w austerii (tej i sąsiedniej) podczas wizyt w Tykocinie.
 
1771  Potwierdzenie istnienia austerii w inwentarzu dóbr tykocińskich sporządzonym po śmierci J.K.Branickiego, zawierającym dokładny opis i stan zachowania budynku. 

 

1796   Do Tykocina przybywa z Saksonii wraz z grupą mularzy 12-letni Jan Kiesling.

 

1808   Zaślubiny 23-letniego mularza Jana Kieslinga z Katarzyną Groth.

 

1885 Zaślubiny Maksymiliana Kizlinga, mularza, z Konstancją Korzyńską, córką młynarza Jana Korzyńskiego z Kiermus pod Tykocinem. Z wydarzeniem tym w rodzinnej tradycji wiąże się wzniesienie nowego domu przy rynku na zakupionym placu, na którym znajdowała się ruina XVIII-wiecznej austerii z czasów Branickich. Sprzedaż starego rodzinnego domu, prawdopodobnie w związku ze śmiercią rodziców.

 

1892   Powstanie Straży Pożarnej w Tykocinie, przy straży tworzy się orkiestra.

 

1893   15.07.1893 – w rodzinie Franciszka i Józefy Maliszewskich urodził się Władysław Maliszewski.

 

1903   Narodziny Marii, córki Maksymiliana i Konstancji Kizlingów w Nowym Jorku.

 

1916   W Tykocinie powstaje POW, której komendantem zostaje Władysław Maliszewski ps. „Narwiak”. Ćwiczenia wojskowe odbywają się na Glinkach, w rodzinnej posiadłości Maliszewskich, w stodole przechowywana jest broń.

 

1918   11 listopada 1918 – POW rozbraja Niemców (Prusaków), którzy opuszczają miasto. Władysław Maliszewski umieszcza biało–czerwony sztandar na balkonie magistratu i przez miesiąc pełni funkcję komisarza wojskowego miasta.

 

1919   Dla uczczenia pierwszej rocznicy odzyskania Niepodległości członkowie POW przy
wznoszą pomnik Orła Białego. Autorem projektu i wykonawcą drewnianej rzeźby umieszczonej na drewnianym postumencie jest Władysław Maliszewski. W uroczystości rocznicowej bierze udział całe miasto, w czterech rogach pomnika zasadzono cztery dęby. Ulica Białostocka została przemianowana na ul. 11 Listopada.

 

1923   Zaślubiny Marii Kizling i Władysława Maliszewskiego. Władysław Maliszewski obejmuje posadę w Powiatowej Komendzie Polskiej Policji Państwowej w Łomży i przenosi się tam wraz z żoną. W Tykocinie w domu przy rynku pozostaje Konstancja Kizling z córką Michaliną.

 

1924   Narodziny Alicji, córki Marii i Władysława Maliszewskich. Umiera na gruźlicę Michalinka Kizling. Mama Konstancja wynajmuje dom w Tykocinie i przyjeżdża do córki do Łomży.

 

1927   Narodziny Tadeusza.

 

1934   Narodziny Wandy.

 

1937   Przeniesienie Władysława Maliszewskiego na stanowisko komendanta policji w Wiźnie.

 

1939   1.IX.1939 – wybuch II wojny światowej. Ewakuacja rodzin policjantów. Rozstanie Władysława Maliszewskiego z rodziną, okazało się później, na zawsze. Żona z dziećmi powróciła do Tykocina i zamieszkała bez zameldowania na Glinkach, w domu rodziców Władysława Maliszewskiego, ukrywając się przed NKWD, które poszukiwało rodzin członków POW i policjantów.

 

1941   1 czerwca 1941 – wybuch wojny niemiecko-radzieckiej. Władza radziecka opuszcza Tykocin, do miasta wkraczają Niemcy. Maria Maliszewska z matką i dziećmi wraca do domu w centrum miasta przy Placu Czarnieckiego. 17-letnia Alicja zostaje przymusowo zatrudniona w Amstkomisariacie jako tłumacz i sekretarz (z gimnazjum w Łomży wyniosła dobrą znajomość jęz. niemieckiego).

 

25 sierpnia 1941 – w lesie pod wsią Łopuchowo ginie ok.2500 tykocińskich Żydów rozstrzelanych przez hitlerowców. Miasto traci ponad połowę swojej ludności: sklepikarzy, rzemieślników, lekarzy, inteligencję, co stanie się powodem powolnego regresu i zastoju gospodarczego i katastrofalnie wpłynie na powojenna sytuację społeczno-gospodarczą Tykocina.

 

1944   27 maja 1944 – aresztowanie i wywiezienie do obozów zagłady 392 mieszkańców Tykocina w odwet za zabicie przez partyzantów komendanta posterunku żandarmerii w Tykocinie Filipa Schweigera.

 

1945   Pierwszym po wojnie wójtem gminy Tykocin został Jan Korżyński z Kiermus.

 

1947   Alicja Maliszewska rozpoczyna pracę w Szkole Podstawowej w Tykocinie jako nauczycielka jęz. niemieckiego.

 

1950   Tykocin traci prawa miejskie i zostaje administracyjnie włączony do gminy jako wieś.Alicja Maliszewska wychodzi za mąż za Czesława Matusiewicza, nauczyciela fizyki i chemii w tykocińskiej Szkole Podstawowej, wybitnego skrzypka.

 

1951   Wydany zostaje album Włodzimierza Puchalskiego „Bezkrwawe łowy”. W Melton Mowbray w Anglii zmarł Władysław Maliszewski, więzień gułagu nad Morzem Białym, żołnierz Armii gen. W. Andersa.

 

1958   Na Narwi zainstalowano kratownicowy most żelazny przywieziony z terenu tzw. Ziem Odzyskanych (z Odry?) „obok starego zniszczonego mostu drewnianego” (Jan Zimnoch „Mój dawny Tykocin”Białystok 2002). Most został wyprodukowany w 1910 r. przez firmę Beuchelta z Zielonej Góry (plakietka na przęśle mostu).

 

1967   Włodzimierz Puchalski, znany polski fotografik przyrody i miłośnik ptaków wodnych zakupił 200- letnią chatę w Morusach jako bazę dla swych „bezkrwawych łowów” i miejsce pracy nad albumami i scenariuszami filmowymi.

 

1970   1970-1974 – melioracja Narwi zniszczyła niepowtarzalny system wodny doliny Narwi od Tykocina do Rzędzian, siedlisko niezliczonych gatunków ptaków wodnych, ryb, roślin, zwierząt, owadów, naturalne zaplecze niezbędne dla egzystencji tykocinian i mieszkańców okolicznych wsi.

 

1976   W wyremontowanej tykocińskiej synagodze oraz w odbudowanym Domu Talmudycznym powstaje Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Otwarta zostaje galeria obrazów Zygmunata Bujnowskiego (Zycha), na którą złożyła się spuścizna malarska w odnaleziona i uratowana przez Czesława Matusiewicza, nauczyciela tykocińskiej Szkoły Podstawowej.

 

1979   19 stycznia 1979 r - na Antarktydzie zmarł Włodzimierz Puchalski.

 

1991   Wychodzi pierwszy numer czasopisma „Pędziwiatr” dla dzieci i młodzieży poświęcony ekologii, przyrodzie Narwi i środowisku kulturowemu Tykocina i okolic współtworzony przez dzieci z tykocińskiego klubu ekologicznego „Pędziwiatr”, a później także przez „pędziwiatry” z Warszawy i z Wilna.

 

2010   22 sierpnia 2010 r. zmarła Alicja Matusiewicz